Somda

Hallootjes! Ik ben wat onderzoek aan het doen over de koninklijke treinen door de jaren heen. Nu loop ik een beetje vast bij de Sr1-5 (De trein van Wilhelmina uit 1903/1906). Wie oh wie heeft meer informatie wat er met de rijtuigen is gebeurt na de oorlog?
De meest complete informatie over deze set heb ik tot nu toe gevonden in het boek "Majesteit, uw trein staat gereed" maar dat boek werd geschreven voordat de Sr2 werd gesloopt. Wanneer is dit rijtuig gesloopt?

Als opvolger van de SR 1 (en alle andere koninklijke rijtuigen) komt in 1903 inderdaad een nieuwe Koninklijke trein in dienst. bestaande uit de SR2 t/m 5 (twee salonrijtuigen, een bagage­wagen en een keukenwagen). Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de trein zwaar beschadigd en leeggeroofd. In 1948 komt een nieuwe, tijdelijke Koninklijke Trein in dienst, bestaande uit een Machinewagen 6 en de SR7. In 1953 en 1955 zijn als vervanging van het tweetal de in 1932-1933 als D-treinrijtuigen gebouwde 7522 en 7546 omgebouwd tot salonrijtuigen SR8 en SR9.

Ook op de website Stalen rijtuigen van NS een mooi overzicht van het Koninklijk materieel te vinden.

Een mooi overzicht van de stalen koninklijke rijtuigen, maar niet van de houten koninklijke rijtuigen Sr2-Sr5, laat staan van de lotgevallen van die rijtuigen na WO II. En daar wordt in dit topic naar gevraagd.

Maar is dat laatste niet in de materieeloverzichten in Op de Rails beschreven?

In de NVBS bieb: Majesteit, Uw trein staat gereed! : de geschiedenis van het koninklijk spoorwegmaterieel in Nederland / G.F. van Reeuwijk en "Majesteit, hier zijn uw treinen!"

Quote
wattman (16-07-2024 16:08:01):

---

Een mooi overzicht van de stalen koninklijke rijtuigen, maar niet van de houten koninklijke rijtuigen Sr2-Sr5, laat staan van de lotgevallen van die rijtuigen na WO II. En daar wordt in dit topic naar gevraagd.

Maar is dat laatste niet in de materieeloverzichten in Op de Rails beschreven?

---

Ach ja, beetje extra info kan toch geen kwaad? En anders moeten de offtopic berichten maar verwijderd worden!

Op de site is trouwen ook gewoon informatie over houten (koninklijke) rijtuigen te vinden hoor.

Dus niet over het lot na WOIi... Maar ik check morgen Op de Rail wel.

Er is wel degelijk meer bekend over het lot van enkele van de rijtuigen SR 2 t/m SR 5. Ik kom er morgen op terug want ik moet op zoek en het is al laat.

Quote
wattman (16-07-2024 16:08:01):

---

Een mooi overzicht van de stalen koninklijke rijtuigen, maar niet van de houten koninklijke rijtuigen Sr2-Sr5, laat staan van de lotgevallen van die rijtuigen na WO II. En daar wordt in dit topic naar gevraagd.

Maar is dat laatste niet in de materieeloverzichten in Op de Rails beschreven?

---

In principe heb ik het topic "oude koninklijke treinen" genoemd dus, hoewel mijn vraag inderdaad over de rijtuigen van 1903 gaan, vindt ik het ook prima als jullie over de andere koninklijke treinen willen praten.

Quote
bert:

---

In de NVBS bieb: Majesteit, Uw trein staat gereed! : de geschiedenis van het koninklijk spoorwegmaterieel in Nederland / G.F. van Reeuwijk en "Majesteit, hier zijn uw treinen!"

---

"Majesteit, hier zijn uw treinen" gaat over de Belgische treinen. "Majesteit, Uw trein staat gereed" is uitgebracht toen de SR2 nog niet was gesloopt. In dat boek wordt nog gehoopt dat de SR2 naar Het Spoorwegmuseum gaat maar dat is helaas uiteindelijk niet gebeurt.

Maar wel bedankt dat jullie meedenken. Ben vooral benieuwd naar het antwoord van Sjoerd. Ik heb natuurlijk ondertussen ook niet stil gezeten en heb in het boek "Het oude station, Revisiebedrijf Haarlem" gevonden dat de D1, ook uit het setje van 1903, in 1956 een woonwagen zou zijn geworden.

Salonrijtuig 2 t/m 5 werden gebouwd door Beijnes naar het voorbeeld van Duitse D-treinrijtuigen. Overigens zijn ook HSM-D-treinrijtuigen naar dit voorbeeld gebouwd. Ze hadden een rechte versmalling aan de koppen van de rijtuigen die ook in het dak zichtbaar was. de lengte over de buffers was 18.290 m.

SR2 was het salonrijtuig voor de toenmalige koningin Wilhelmina. Het is na de buitendienststelling in 1950 instructierijtuig geworden onder nummer 159008, in 1969 omgenummerd in 30 84 974 1 931 4. Het was vaak te vinden op het emplacement te Amersfoort.

SR3 was het salonrijtuig voor Prins Hendrik, Wilhelmina's echtgenoot. Hetwerd in 1950 ook instructierijtuig onder nummer 159009 en belandde na afvoer in 1964/1965 bij het bedrijf Hollandia Schroot in Vlissingen waar het nog jaren zonder draaistellen heeft gestaan als kantoor. Daar hebben we het nog gefotografeerd; inmiddels lichtblauw overgeschilderd.

De SR2 en 3 werden afgeleverd op 25-4-1903.

Rijtuig A4 afgeleverd in 1906 was bedoeld voor de hofhouding en werd in 1950 ook instructierijtuig. Het stond later als terreinwagen te Eindhoven en is in 1972 gesloopt. Het werd door Beijnes afgeleverd in 1906.

Kw5 werd afgeleverd op 25-4-1903 als keuken- en voorraadwagen. In 1950 werd het in Utrecht in gebruik genomen door het Spoorwegbouwbedrijf, maar kennelijk voldeed het niet en het werd datzelfde jaar voor sloop bestemd.

D1 werd afgeleverd door Beijnes op 25-4-1903 als bagagerijtuig, werd in 1951 dienstwagen 177090 en in 1956 dienstwagen/verblijfswagen 145004. het werd gesloopt in 1967.

De toenmalige koninklijke trein bestond dus uit vijf rijtuigen die in de periode na WO II de schaarste aan onderkomens hebben helpen oplossen.

De numerieke gegevens stammen uit nummerlijsten van de heer B. Schooneveld.

Wouw! Super bedankt! Misschien domme vraag maar wat wordt er bedoelt met een "terreinwagen"?

Gokje, volgens mijn visie.

Een terreinwagen is een wagen die over een terrein kan rijden, als hij tenminste wielen heeft.

In dit geval van het Koninklijke rijtuig een rijtuig wat op een terrein stil staat.

Nee, meestal juist neer gezet op een vaste lokatie op een terrein en in gebruik als bezemkast of kantoorruimte, of iets anders waar men in die tijd maar net ruimte voor kon gebruiken :)

Een terreinwagen is nog altijd een wagen en dan zal deze vervoerbaar zijn gebleven. Soms stonden die wagens net als vele voormalige Blokkendoos-rijtuigen langdurig op een vaste locatie. En sommige stonden vast op het einde van een spoortje op een emplacement, sommige stonden onmiddellijk vervoerbaar en vaak voorzien van een gele vlag tijdelijk op de ene plaats en later op een andere, naar gelang het werk vorderde. Spoortjes waren er in die tijd nog genoeg.... En sommige stonden zonder draaistellen op de grond, ook als woning.

Helaas nog niets gevonden over de sloopdatum van de SR2. Wel 2 leuke foto's van het rijtuig met een VSM loc ervoor in de jaren 70. "Datum afvoer mij onbekend."

.Bij 1 van de foto's staat gesloopt in december 1987.

In de context lijkt me dat over "ex-Staats Spoor rijtuig AB 112 uit 1920, later NS 974 1933" te gaan.

Terreinwagen is een creatieve naam, maar wel verwarrend. 'Statisch object' is juist de veelgebruikte term voor rijtuigen en treinen die gebruikt worden voor kantoor of bezemkast.

Dat is alleen wel een term die daar in die tijd helemaal niet voor gebruikt werd...

Gevonden!

Vandaag ben ik langs geweest bij Het Utrechts Archief en in het archief van NS Dienst tractie materieel en werkplaats, archiefstuk nummertje 863, heb ik een brief van 6 juni 1980 gevonden waarin het volgende staat:

Dienstmaterieel lesrijtuig ps 4
- 30 84 974 1931-4 ex rijt. 2 kon.tr. 1903
- 30 84 974 1959-5 ex rijt. A2 NCS 1910

B.g. rijtuigen zijn door Pz 4 ingeleverd vanwege de zeer hoge instandhoudingskosten.
Op verzoek van de raad van bestuur van het Spoorwegmuseum zal het rijtuig 30 84 974 1959-5 worden bewaard in de vm wpw Rsd.
Rijtuig 30 84 974 1931-4 zal naar wph Amersfoort worden worden gezonden voor het uitnemen van bruikbare onderdelen (o.a. de ramen). Daarna kan dit rijtuig aan Im-G worden aangeboden voor de verkoop.
Ik verzoek u beide rijtuigen uit het MP dl. V af te voeren
(...)
Im-G hr. H. met het verzoek de afvoer van rijtuig 30 84 974 1931-4 te regelen.
(...)

Nog een opmerkingen: Weten jullie wat "Im-G" is? De volledige achternaam van hr. H. van Im-G stond wel in de brief maar die heb ik ivm zijn privacy weggelaten.

Im = Centrale Inkoop- en Magazijndienst, volgens de LV* van de NVBS
(*= Lijst van Verkortingen)
G kan maar zo voor goederen staan, immers Amf deed goederenwagens.
pdf als download